Bekir Sami Günsav’ın Bandırma’nın Kurtuluşu’ndaki Yeri ve Önemi

Yeri gelmişken belirtmek isterim ki; Bekir Sami Günsav’ın ne Anzavur isyanlarının bastırılması sırasında ne de Çerkes Ethem ve kardeşlerinin isyanının bastırılması yolunda Kuvayi Milliye yönünde çalışmaları görülememiştir. Zaten Bekir Sami Günsav’ın İstiklal Harbi’nin başlangıcında görev almasına karşılık kurtuluşu getirecek savaşların içerisinde görev almamasında da Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcında yaptığı hataların rolü büyüktür. Onun en büyük hatalarından birisi olarak zikredilen Yunanların Bursa’yı, işgalini ve bu yönde ilerleyişlerini durduramaması olmuştur. Bu hata onu bu sahadan alınıp Muğla ve Antalya sahasında göreve gönderilmesinin sebebi olması gibi emsallerinin birçoğunun general eski tabirle paşa olmasına karşılık onun miralaylıkta, albaylıkta kalmasının bence ana sebeplerinden biridir.

Nitekim benim bu görüşümün Selim Erdoğan’ın Bilim Ekstra programında verdiği bilgilerde de dile getirilmektedir. Muğla, Antalya bölgesine görevi çekilen Bekir Sami Günsav’ın daha sonra Mustafa Kemal tarafından Çerkezliği ön planda tutularak Kafkasya sahasında o bölge halkıyla yardımlaşma konusunda destek sağlayabilmek için oluşturulan Kafkasya sahasına gönderilecek heyete dahil edilmesinin ana sebeplerinden birisi de bu olmuştur düşüncesindeyim. Ne var ki Bekir Sami Günsav, Selim Erdoğan’ın Bilim Ekstra programında verdiği bilgilere göre doğru dürüst bu sahaya gitmemiş daha önce alışıklığı olan Erzurum sahasındaki Ordu Komutanı Kazım KaraBekir ile yapmış olduğu konuşmadan sonra Kars bölgesinde görev yapmak isteğine yöneldiğini ve bunu da Ankara’ya ilettiğini görmekteyiz.

Ne var ki Ankara’nın bu isteğini kabul etmemesi üzerine askerlikten ayrıldığını aynı programdaki bilgiler dile getirmektedir. Gerek genel kaynaklardan gerek Selim Erdoğan’ın verdiği bilgiler sonrasında diyebiliriz ki Bekir Sami Günsav Bandırma’nın işgallerden kurtarılması sırasında hiçbir silahlı çatışması söz konusu olmamıştır.

Gerek İngilizlerin Bandırma’yı işgalleri sırasında gerekse Bandırma’nın İngiliz İşgali’nden kurtarılması sırasında hiçbir hizmeti görülmeyen Bekir Sami Günsav’ı Bandırma’nın ve Güney Marmara’nın Anzavur İsyanı’nda Anzavurların Biga, Gönen, Manyas, Bandırma, Susurluk gibi bölgelerdeki gerçekleştirdiği işgallerinden de bu sahaların kurtarılması konusunda herhangi bir faaliyeti ve çalışması görülememiştir. Aynı şekilde Bekir Sami Günsav’ın Çerkes Ethem İsyanı sırasında da gerek arabuluculuk gerek isyan bastırma konusunda da hiçbir faaliyetinden söz edilememektedir.

Kaldı ki yukarda zikrettiğimi Yunan İşgali öncesinde de Bandırma’daki Hristiyan ahalinin evlerine çektikleri Yunan bayraklarının toplatılması konusunda verdiği ve takip ettiği emir ve Haydar Çavuş Camii’nde halkı Yunan İşgali’ne karşı uyarması dışında Bandırma’nın Kurtuluşu konusunda hiçbir görev yaptığından söz etmek bence mümkün değildir. Hal böyle olunca Bandırma Cumhuriyet Meydanı’na Bekir Sami Günsav’ın heykelinin dikilmesinin Bandırma’nın Kurtuluşu’na hizmetiyle bağdaştırılması mümkün değil düşüncesindeyim. Tüm bunlardan sonra Bekir Sami Bey’in Bandırma dahil Güney Marmara sahasında sevilmesinin ne olduğu konusunda araştırmalara yöneldiğimizde bence tespit edilebilir tek sebep olarak Bekir Sami Bey’in dahil olduğu kitlenin milliyetçiliği bunun yanında Kurtuluş Harbi sonlarında Güney Marmara sahasındaki Yunan’la işbirliği yapmış kişilerin, kitlelerin özellikle Şark-ı Karib Çerkesler’in İç Anadolu Bölgesi’ne sürgün edilmelerinin önüne geçen kişinin Mustafa Kemal ile görüşen kişinin Bekir Sami Günsav olmasının düşünülmesi olduğu düşüncesindeyim.

Bu konu ne derece doğrudur, izahı mevcuttur çünkü bu konuda farklı düşünceler vardır. Kurtuluş Harbi sonunda çıkarılan yukarda sözünü ettiğim kitlelerin sürgün kararının ortadan kaldırılması Bekir Sami Günsav’ın etkisinden ziyade Mustafa Kemal’in ülke içerisinde düşmanlıkların oluşabilmesinde bu kararı uygulamanın yerine yeni sorunlar yaratacağı düşüncesidir.

Çünkü Mustafa Kemal Kurtuluş Harbi sırası ve sonrasında büyük yararları görülen Gönen’den bile 20 küsür kişinin içinde yer aldığı 150’likler denilen kişileri de affedip çok zararlıların dışındakilerin ülkeye dönebilmesine fırsat tanıması da Mustafa Kemal’in halk içerisindeki bölünmeleri, birbirine düşman kitlelerin oluşmasını önlemek için bazı kararlarından döndüğünü de görmemiz yukarda söz ettiğim sürgün olayından Mustafa Kemal’in Bekir Sami’nin etkisiyle değil kendi ileri görüşlülüğünden olduğunu söylememiz pekâlâ mümkündür.

Şunu da belirtmek isterim ki; Bekir Sami Günsav’ın sivil hayatta görev aldığında da bölgeden birçok insanı kendi çalıştığı sahada görev sahibi yapmasının da pekala sevilmesine etken olduğunu söyleyebiliriz görüşündeyim.

Bütün bu açıklamalardan sonra özellikle vurgulamak isterim ki; Cumhuriyet Meydanı’na heykelinin dikilmesinin sebebini onun Bandırma’nın Kurtuluşu’nda faydalı görev yapmasından değil yahut doğum yerinin Haydar Köyü olmasından değil daha ziyade dahil olduğu kitlenin Güney Marmara sahasında hatta Bandırma, Manyas, Biga, Gönen çevresinde daha yoğun yaşamasından ve bu heykeli diktirenlerin bu kitleyi yanlarında hissetmek istemesinden kaynaklandığı düşüncesindeyim.

Tekrar vurgulamak isterim ki; Bekir Sami ne Bandırma’nın Kurtuluşu’nda ne Manyas’ta ne Gönen’de etken olmadığı gibi Kurtuluş Savaşı’nın, Birinci İnönü, İkinci İnönü, Kütahya, Eskişehir, Sakarya Savaşları, Büyük Taarruz aşamalarında da mevcut değildir. Hatta Kurtuluş Savaşı’nın son dönemlerinde asker bile değildir.